Skąd wywodzi się tradycja malowania jajek przed Wielkanocą?

O tym jak jajko z pogańskiego stało się chrześcijańskie

Wielkanocny zwyczaj malowania jajek liczy tysiąclecia i znany był nie tylko chrześcijanom. Barwione na czerwono jajka były u wielu ludów tradycyjną ofiarą dla bóstw. W starożytnej Grecji i Rzymie zmarłych żegnano, składając im w ofierze czerwone jajka i podkreślając symboliką tej barwy powagę chwili. Odczyniano też za pomocą jajek czary, zabezpieczano się przed chorobami i urokami, a nawet próbowano zapewnić sobie powodzenie w miłości. Trudno się więc dziwić, że duchowieństwo nader niechętnie spoglądało na obecność jajka jako głównego symbolu Wielkanocy, widząc w nim zagrożenie w postaci atrybutu magii pogańskiej. Zabroniło więc wszelkiego bawienia się jajami, a nawet wprowadziło zakaz ich jedzenia w dni świąteczne.

Dopiero w około dwieście lat od wprowadzenia do nas chrześcijaństwa duchowni ostrożnie zezwolili na jedzenie jaj Polakom w okresie Wielkanocy, pod warunkiem, że jaja te zostaną przedtem w kościele poświęcone, czyli pozbawione ewentualnych demonicznych właściwości. Czas płynął i w końcu oficjalnie uznano jajka za symbol zmartwychwstania, a barwienie ich na stałe weszło do zwyczajów wielkanocnych.

Chrześcijańskie legendy o symbolice jajka

Wówczas zwyczaj malowania jajek zaczęto tłumaczyć, wiążąc go z cudami, jakie towarzyszyły śmierci Jezusa. Podobno Marii Magdalenie, płaczącej przy grobie ukazał się anioł, przekazując wieść o zmartwychwstaniu Chrystusa. Gdy uradowana przybiegła do domu, ze zdziwieniem zauważyła, że wszystkie jajka przybrały kolor czerwony. Rozdała je apostołom, a wtedy, jajka przemieniły się w czerwone ptaki, które uniosły się do nieba. Odczytano to zdarzenie jako znak, że po śmierci następuje zmartwychwstanie i nowe życie.

Jest też i inna tłumacząca symbolikę jajek i uzasadniająca, dlaczego tak chętnie barwiono je na czerwono. Historia opowiada, że pewien biedak niosący do miasta na sprzedaż kilka jajek od jedynek kury zatrzymał się i odstawił kobiałkę, aby pomóc Jezusowi nieść krzyż w drodze na śmierć. Gdy wrócił, zastał wszystkie jajka zabarwione na czerwono.

W momencie kiedy jajka oficjalnie uznano za symbol Wielkanocy, ich barwienie, święcenie oraz obdarowywanie się nimi stało się trwałym zwyczajem świątecznym.

il. Agnieszka Sway-Kuglasz